به بهانه هشتادمین سالروز تولد استاد جهانبخش پازوکی

جهانبخش پازوکی در ۴ خرداد سال ۱۳۱۶ در شیراز متولد شد. از سنین کودکی حس سرودن شعر و ساختن ملودی در وجودش ریشه دوانید و این رفاقت بی مفارقت تاکنون پابرجاست. پازوکی به مناسبت شغل پدر که نظامی بودند، از سن پنج سالگی به اصفهان رفت و دوران دبستان و دبیرستان را در آنجا گذرانید.


وی در ۷ سالگی ابتدا به یادگیری فلوت پرداخت. اما بعدها به صورت حرفه ای به فراگیری و نواختن ویلن پرداخت. مبانی موسیقی را نزد محمد نیکنام و عبدالحسین برازنده و مدت هفت سال نیز ویولن کلاسیک را نزد بیوزاند، ویولونیست ایتالیایی آموخت. در همین دوران وارد دانشگاه شد و سپس در رشته ی فلسفه و روانشناسی و علوم تربیتی فارغ التحصیل گردید.


از بیست و سه سالگی آهنگسازی و ترانه سرایی را به طور جدی شروع کرد. او چندین سال با حسن کسایی استاد مسلم نی محشور بوده و کلیه دستگاه ها و نغمه ها و گوشه های موسیقی ایرانی را از ایشان آموخت و از مجالست با بزرگانی چون جلیل شهناز و تاج اصفهانی بهره های فراوان برد.


پازوکی با آهنگ "غروب کوهستان" با صدای ناهید دایی جواد در عرصه موسیقی شناخته شد. وی طی سالها ، صداهای دلنشین و ماندنی بسیاری را کشف نمود و با آثار خود ، آنها را محبوب قلوب مردم ساخت. هوشمند عقیلی را با آهنگهای ماندگاری چون: ای خدا، حالا دیگه نوبت توست و دریا همان دریا بود، مازیار را با : ماهیگیر، همسر، آرزوی فردا، پیکره و کبوتر، وفا را با دنیا دنیا و دخترا و پسرا در قالب محبوب ترین خوانندگان روز به میدان آورد.






پازوکی ساده و صمیمی ترانه می سراید، پر طنین و تاثیرگذارآهنگ می سازد و خیلی زود آثارش در هر محفل و مجلسی به گوش می رسد. شاید او تنها آهنگساز و ترانه سرایی باشد که آثارش همه ی سلیقه ها را در برمی گیرد. خلاقیت و نوآوری، ضرباهنگ مناسب، تنوع در حرکت ملودی، بافت های هارمونیک ساده، لحن زیبا و صداهای مناسب و قابل بول، عدم یک نواختی در مضامین ترانه ها، احساس ظریف، تفکر و اندیشه ی پربار از مشخصه ی آثار این هنرمند ایرانی است.


اجرای موسیقی پازوکی نیاز به سرمایه های کلان هنری و ارکسترهای نمایشی و صحنه های محسور کننده ندارد، بلکه یک ملودی زیبا، بک شعر سهل ممتنع که از توانایی های اوست و یک صدای زیبا همراه با یک ساز می تواند تا عمق روح مخاطب نفوذ کند . پازوکی در استحکام موقعیت دوباره بسیاری از خوانندگان نیز سهم به سزایی داشته است.





مهستی؛ با آهنگ های : " بچه نشو ای دل " و " قسم " در آغاز دهه پنجاه شمسی، یک چهره محبوب شد و صاحب نظران می گویند مهستی با آثار پازوکی همیشه یک استثنا بوده و الحق در اجرای این آثار نیز توانایی خاص از خود نشان داده است.

منوچهر سخایی؛ از جمله خوانندگانی است که در ارایه ی آثار جهانبخش پازوکی استادانه عمل کرده ، آثاری چون: " برگرد "، " بدرود " ، " دیدی از دستم رفت "، " لب دریا " و " پنجره " که همه و همه از پرفروش ترین آثار موسیقی در اواخر دهه ی چهل و آغاز دهه ی پنجاه بودند.

پوران ؛ از اولین چهره های معروف بود که همکاری خود را با پازوکی آغاز کرد: " ویرون بشی ای دل " ، " اشک " ، " تن خسته " و " دستی نگیرد دست من " که در تجدید موقعیت پوران نقش مهمی داشتند.

هایده؛ با آهنگ های " نفرین " و " اول آشنایی " ، فرشته؛ با " لهیب عشق " و " قمری ها " ، و عارف نیز با آهنگ های " بلور اشک " و " وای وای ز نگاهی که تو داری" پازوکی شیوه ی جدیدی را در خوانندگی آغاز نمود.

حمیرا؛ نیز از چهره هایی است که در اجرای آثارپازوکی توانایی خاص خود را هماره نشان داده است.

اکبر گلپایگانی، با " درویش"، " موی سپید" و " پس چرا عاشق نباشم"، افشین مقدم؛ با " آخرین طبیعت" و "مسافر"، کورس سرهنگ زاده؛ با " دیگه عاشق شدن" ، گوگوش با " نامه هایم را بده" و " با نگاهت داری منو چوب می زنی" ، رامش؛ با " لب دریا" و " عشق گناهکار من" و فریدون فرهی با " گل کو، شراب کو" محبوب ترین آهنگها و ترانه های پازوکی را خواندند و جایگاه هنری خود را استحکام بخشیدند.




پازوکی پس از انقلاب ، مدتی در سکوت بود ولی دوباره با ساختن آثاری چون " گریه نکن" و " پرسپولیس" برای فرزین، فعالیت خود را آغاز نمود و بعد از سفر به آمریکا، با وسواسی خاص آثاری چون " خونه" ، "عاشق تر از من چه کسی" ، "رسم " ، " در کار عشق" را برای معین؛ آلبوم " چه خبر از ایران" برای هوشمند عقیلی؛ " اسیر " و " محبت " برای مهستی؛ "ده بهار زندگی" و " بذار عاشقت باشم" برای حمیرا ارایه داد و دوره ای تازه از فعالیت موفق خود را آغاز نمود.


اولین خوانندگانی که آثار جهانبخش پازوکی را در ایران اجرا کردند: ناهید، پوران، مهستی، عقیلی، هایده، حمیرا، گلپا، منوچهر، عارف، مازیار ، فرشته ، فرزین و ... بودند . اولین گروه خوانندگان در خارج از کشور نیز هایده، مهستی، معین، مارتیک، ستار، حمیرا، ویگن بودند و گروه بعدی شکیلا، امید، شهلا سرشار، جهان، بهرام فروهر. مهستی با اجرای ۵۸ ترانه و آهنگ بیشترین آثار جهانبخش پازوکی را اجرا نموده که همگی از ماندگارترین و محبوبترین آثار بود.


او در سال ۲۰۰۵ به خاطر زحمات چندین ساله در موسیقی و هنر ایرانی و حفظ موسیقی اصیل ایرانی در خارج از ایران جایزه شیر بالدار طلائی آکادمی جهانی هنر، ادبیات و رسانه ایران را دریافت کرد. او همسری بسیار مهربان و وفادار و با گذشت با نام نیره فروتن دارد که آشنایی و ازدواج آنها به دوران تحصیل در دانشگاه بازمی گردد.